Ποιος προεδρεύει στην Ελληνική Προεδρία 2014;

21.01.2014
  • Γραμματοσειρά
    - +
    K2_DOUBLE_INCREASE_FONT_SIZE
Ποιος προεδρεύει στην Ελληνική Προεδρία 2014;
© European Union 2014
Ο θεσμός της εναλλασσόμενης Προεδρίας (ή εκ περιτροπής) του Συμβουλίου αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες ένα σημαντικό πολιτικό εργαλείο άμεσης θεσμικής εμπλοκής και δράσης των κρατών μελών της ΕΕ στις ευρωπαϊκές πολιτικές. Η άσκηση της Προεδρίας συνδυάζει μια διπλή διάσταση, ευρωπαϊκή και εθνική.

 

 

 

 

 

Το κράτος μέλος που προεδρεύει καλείται να διαχειριστεί την νομοθετική ατζέντα και να συντονίσει τις εργασίες του Συμβουλίου, αλλά συγχρόνως του δίνεται η ευκαιρία να προωθήσει κάποιες πρωτοβουλίες που άπτονται των εθνικών του συμφερόντων εντάσσοντας αυτές εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου. Αυτό ακριβώς είναι και το ενδιαφέρον στοιχείο σε αυτή την άσκηση ‘θεσμικού διακυβερνητισμού’ που δεν μπορεί να είναι επιτυχημένη παρά μόνο εφόσον επιτευχθεί η σύζευξη της ευρωπαϊκής με την εθνική διάσταση.

 

Αναμφίβολα, η Συνθήκη της Λισαβόνας αποδυνάμωσε τον ρόλο της εναλλασσόμενης Προεδρίας. Η πολιτική και θεσμική ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με την εγκαθίδρυση Προέδρου περιόρισε την εκ περιτροπής Προεδρία σ΄έναν ρόλο καθημερινής διαχείρισης μιας νομοθετικής ατζέντας σε μεγάλο βαθμό προαποφασισμένης και οριοθετούμενης στη βάση του μεσοπρόθεσμου προγραμματισμού της ΕΕ τον οποίο διαμορφώνουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο σε στενή και άτυπη συνεργασία με τα ισχυρότερα κράτη μέλη. Παρ΄όλα αυτά, ακόμα και αν τα περιθώρια για την εκ περιτροπής Προεδρία των κρατών μελών για σημαντικές πολιτικές και διπλωματικές κινήσεις είναι πλέον περιορισμένα, ο θεσμός αυτός, όπως και κάθε θεσμός, είναι ένας ζωντανός οργανισμός του οποίου ο βαθμός επιρροής εξαρτάται σημαντικά από τους δρώντες που δρουν εντός αυτού.

 

Εικόνα 1. Μέλος του ευρωκοινοβουλίου διαβάζει την Wall Street Journal την ώρα που παρουσιάζεται το πρόγραμμα της Ελληνικής Προεδρίας (© European Union 2014)

 

Η Ελλάδα ασκεί την πέμπτη κατά σειρά Προεδρία της ενώ συγχρόνως η χώρα βρίσκεται στη δίνη μιας βίαιης και σε μεγάλο βαθμό ανορθολογικής οικονομικής και κοινωνικής αναδιάρθρωσης. Άραγε ο φαύλος κύκλος της οικονομικής ύφεσης που προκαλείται από την συνεχή πίεση για περαιτέρω περικοπές αφήνει περιθώρια για τη λήψη πολιτικών πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Ακόμα και εάν, λόγω Προεδρίας, η ατελείωτη και εν πολλοίς προσχεδιασμένη διαπραγματευτική πάλη μεταξύ του κυβερνητικού συνασπισμού και της τρόικας των δανειστών βρίσκεται, έστω και προσχηματικά, σε καραντίνα, μάλλον κανείς δεν περιμένει ότι η Ελληνική Προεδρία θα έχει κάποια αξιοσημείωτη συμβολή στα ευρωπαϊκά δρώμενα.

 

Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε μια δεινή οικονομική και κοινωνική κατάσταση δεν επηρεάζει την άσκηση της Προεδρίας. Προσπαθεί να προωθήσει την ιδέα ότι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος αποκαθιστά τη χώρα σε θέση ισότιμου εταίρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως η σταθερότητα μιας χώρας δεν αποκαθίσταται μέσω μιας αποκλειστικά συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής η οποία αναδυόμενη ως η κατεξοχήν υψηλή πολιτική υποδαυλίζει την σημασία και την αυτόνομη άσκηση της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Το διπλωματικό χαρτί του πρωτογενούς πλεονάσματος δεν στηρίζεται σε γερές βάσεις. Το όποιο διαρθρωτικό πλεόνασμα είναι το αποτέλεσμα μέτρων μιας περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής τα οποία δεν αποτελούν μια οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμη λύση για τη χώρα.

Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε μια δεινή οικονομική και κοινωνική κατάσταση δεν επηρεάζει την άσκηση της Προεδρίας.

 

Η συγκεκριμένη αυτή λογιστική προσαρμογή δεν μπορεί να παρομοιαστεί με μια πραγματική πολιτική προσφοράς αφού η αύξηση των φόρων δεν έχει ως αντάλλαγμα τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών. Οι έλληνες πολίτες πληρώνουν για υπηρεσίες που δεν λαμβάνουν ελλείψει μιας πραγματικής μεταρρύθμισης του κράτους. Η ανακύκλωση της αβεβαιότητας και της αυξανόμενης οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας είναι ο χειρότερος πολλαπλασιαστής της ελληνικής κρίσης.

 

Μπορεί η Ελλάδα προεδρεύουσα του Συμβουλίου της ΕΕ υπό τέτοιες συνθήκες να γίνει σημαιοφόρος ενός ευρωπαϊκού μηνύματος; Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να αρκείται, και να το θεωρεί μέχρι και ανέλπιστη επιτυχία, να μπορέσει να επιτελέσει τον ρόλο της ως έντιμη διαμεσολαβήτρια ΄βάζοντας στην άκρη το εθνικό συμφέρον για έξι μήνες΄, όπως επανειλήμμενα έχει δηλώσει το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Για ακόμα μια φορά είναι αυτή η αποστειρωμένη θεώρηση του ρόλου των κρατών που κυριαρχεί σύμφωνα με την οποία αυτά πρέπει να επιλέξουν μεταξύ της εθνικής ή της ευρωπαϊκής προτίμησης.

 

Κι όμως αν η Ελλάδα έχει ανάγκη από κάτι αυτήν την κρίσιμη ώρα είναι ακριβώς η προώθηση της άποψης ότι η ανάπτυξη συγκεκριμένων ευρωπαϊκών πολιτικών σε τομείς νευραλγικούς για τις εθνικές οικονομίες είναι ο καλύτερος τρόπος προάσπισης της εθνικής βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών εθνών κρατών. Η σύζευξη αυτού του διπλού ρόλου, εθνικού και ευρωπαϊκού, μέσα από την άσκηση της Προεδρίας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύ καλό παράδειγμα πολιτικής άσκησης, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει πάντα περιθώριο ΄έξυπνης’ χρήσης των θεσμών ακόμα και στην περίπτωση ενός αδύναμου και όλο και περισσότερο ευάλωτου κράτους όπως η Ελλάδα.

 

Εικόνα 2. Ελληνική Προεδρία 2003, υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου, πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης (© European Union, 2014)

 

Αντ’ αυτού, η ελληνική κυβέρνηση διεκπαιραιώνει τις προσχεδιασμένες προτεραιότητες της επίσημης ατζέντας χωρίς να εισάγει σε αυτήν κανένα ιδιαίτερο πολιτικό στίγμα. Εγκατέλειψε προπολλού τη δέσμευση της να προωθήσει την πολιτική διεύρυνσης στα δυτικά Βαλκάνια σε συνέχεια της Ατζέντας της Θεσσαλονίκης όπως είχε υιοθετηθεί στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας 2003 (Βλ. Εικόνα 2). Αρκείται στον νομοθετικό συντονισμό της προώθησης της τραπεζικής ενοποίησης αδιαφορώντας να θέσει υπό δημόσια συζήτηση από κοινού, ει δυνατόν με τις χώρες του νότου, το πρωταρχικής σημασίας ζήτημα για την ΟΝΕ της δομικής ετερογένειας των κρατών μελών της ΕΕ και της ανάγκης να υπάρξει ένας παράλληλος διατομεακός σχεδιασμός σε όλο το φάσμα της οικονομικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο (φορολογία, εργασία, κοινωνική προστασία, βιομηχανία). Δείχνει να μη διαθέτει αίσθηση καθήκοντος απέναντι στην ιδιαίτερα ανησυχητική εκρηκτική πολιτική τάση αντι-ευρωπαϊσμού που προβλέπεται να δυναμιτίσει τις ισορροπίες στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο στις εκλογές του Μαίου 2014, ξεχνώντας ότι ως προεδρεύουσα αρχή θα έπρεπε να θέσει στο επίκεντρο της συζήτησης το θέμα - και βασική αιτία του παραπάνω φαινομένου - της έλλειψης διαφάνειας στη λήψη των αποφάσεων στον τομέα της οικονομικής διακυβέρνησης και την παρεπόμενη απώλεια της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ευρωπαϊκή οικονομία.

 

Μήπως τελικά η Ελλάδα προεδρεύει στο Συμβούλιο της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2014 εν απουσία της;

Δώστε το σχόλιο σας ...