Νίκος Μαρκάτος*: Προσωπικά πιστεύω ότι η έλλειψη πόρων, αν και επώδυνα υπαρκτή, δεν αποτρέπει από το να γίνουν και  αρκετά πράγματα, διότι ”κι’ αν και ακόμα δεν υπάρχει δρόμος, αυτός ανοίγει περπατώντας’’. Όταν ανέλαβα την Πρυτανεία υπήρχε χρέος περίπου 500 εκ. δρχ, σε 6 χρόνια υπήρχε πλεόνασμα περί τα 10 δισ δρχ  από ερευνητικά προγράμματα κυρίως (με πίκρα σας λέω ότι αυτά ”κουρεύτηκαν” τώρα, 30 εκ. ευρώ , από αυτούς τους φωστήρες που θρασύτητα ισχυρίζονται ότι “έτσι” έσωσαν το έθνος). Άρα πράγματι υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε,  και πολλά έχουν γίνει. Σας προσκαλώ στους  χώρους της Πολυτεχνειούπολης Ζωγράφου, όπου θα ενθουσιαστείτε, είμαι σίγουρος, να διαπιστώσετε ότι τα ¾ των κτηρίων μας είναι εξαιρετικά μέσα και έξω και μόνο το ¼ αποζητά βελτίωση. Επίσης θα ενθουσιαστείτε να δείτε καλλιτεχνικά graffiti, στα όρια της πραγματικής τέχνης, που κοσμούν κάποια ανήλια υπόγεια γκαράζ και πραγματικά αλλάζουν μια θλιβερή (κατασκευαστικά) εικόνα.

Το ερώτημα είναι πώς βρέθηκαν να είναι καθηγητές ΑΕΙ (και πρόεδροι και πρυτάνεις και διευθυντές), άνθρωποι με 4 εργασίες και με h- factor(μέτρο απήχησης επιστημονικών εργασιών)… μείον δύο! Εκεί, φοβάμαι, είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι και εγώ ιδιαίτερα.

Γνωρίζω βεβαίως ότι είμαστε μάλλον εξαίρεση, αλλά πάντως τολμήσαμε, και το επιτύχαμε πλησιάζοντας τους σπουδαστές μας. Αυτοί που δεν τολμούν, είναι αυτοί που ούτως η άλλως δεν τιμούν την ακαδημαϊκή ιδιότητά τους, αυτοί που αδιαφορούν για το Πανεπιστήμιο, αλλά και για τους σπουδαστές, αυτοί που στην πόρτα τους έχουν ταμπελίτσα “ο καθηγητής δέχεται τους φοιτητές κάθε Τρίτη 2.00-3.00” (!), αυτοί που δεν πατούν στο μάθημα, αυτοί που διεκδικούν θεσούλες στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, είναι επιστημονικά παγκοσμίως άγνωστοι, στελεχώνουν τα κόμματα και ενίοτε, αυτοαποκαλούμενοι ‘προσωπικότητες’, συμμετέχουν σε  ομάδες κέντρο-δεξιάς ή –αριστεράς αναγέννησης (φυσικά πάντα …εκσυγχρονιστικής και για τη σωτηρία της πατρίδας). Είναι αυτοί που λόγω των παραπάνω “εξαιρετικών” ιδιοτήτων τους  εκλέγονται ενίοτε και σε πανεπιστημιακά αξιώματα, υποτελείς στις αξιώσεις των εκλεκτόρων τους. 

Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς βρέθηκαν να είναι καθηγητές ΑΕΙ (και πρόεδροι και πρυτάνεις και διευθυντές), άνθρωποι με 4 εργασίες και με h- factor(μέτρο απήχησης επιστημονικών εργασιών)… μείον δύο! Εκεί, φοβάμαι, είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι και εγώ ιδιαίτερα, αφού διετέλεσα 6 χρόνια πρύτανης και 10 χρόνια Πρόεδρος Σχολής! Φανταστήκαμε, νομίζω, ότι βοηθώντας κάποιον να ανέβει βαθμίδα, έστω και με περιορισμένα μέχρι τότε  προσόντα, τον ωθείς να φιλοτιμηθεί να βελτιωθεί. Πού τέτοια τύχη! Με  θρασύτητα  χρησιμοποιούν τον καθηγητικό τίτλο για κοινωνική και πολιτική ανέλιξη και ιδιοτελή συμφέροντα. ΑΥΤΟΙ είναι που δεν τολμούν να το κάνουν. Κάποιοι όμως το κάνουν και φαίνεται στα Πανεπιστήμια ή τις Σχολές τους.

Γιώργος Κατρούγκαλος*: Η ερώτηση είναι κυκλική, με την έννοια ότι προϋποθέτει ως δεδομένο το ζητούμενο, δηλαδή ότι η εικόνα των πανεπιστημίων μας είναι, τάχα, θλιβερή. Όχι μόνον έχω αντίθετη εντύπωση, αλλά επιπλέον θεωρώ ότι την τελευταία τριετία υπήρξε μια ενορχηστρωμένη συκοφαντική επίθεση κατά των ελληνικών ΑΕΙ, στο πλαίσιο της απόπειρας προώθησης του νόμου 4009/2011. Πώς θα πειθόταν η ελληνική κοινωνία ότι απαραίτητος όρος της (αντι)μεταρρύθμισης ήταν ο περιορισμός της δημοκρατίας στο εσωτερικό των πανεπιστημίων, εάν δεν είχε κατασκευαστεί η εικόνα της διάλυσης των πάντων; Υπαρκτές συντεχνιακές στρεβλώσεις χρησιμοποιήθηκαν για να στηρίζουν την κεντρική ιδέα του νόμου, ότι, τάχα, η “αριστεία” εξασφαλίζεται μόνον μέσω της επαναφοράς των ολιγαρχικών δομών εξουσίας. Επίσης, με τον τρόπο αυτό προετοιμάζεται υπογείως και τεχνηέντως η προσπάθεια για κατάργηση της απαγόρευσης λειτουργίας των ιδιωτικών ΑΕΙ, ως φάρμακο, δήθεν, της κατάπτωσης των δημοσίων.

Εάν, πάντως, η ερώτηση σχετίζεται με την ανάγκη να καταπολεμήσουμε το φαβοριτισμό και νεποτισμό που, πράγματι, επικρατεί σε πολλά τμήματα, θα συμφωνούσα με τον ερωτώντα. Απλώς θα τοποθετούσα τις πρακτικές αυτές στο πλαίσιο των γενικότερων πελατειακών σχέσεων που εξέθρεψε το καταρρέον πολιτικό σύστημα και θα έβλεπα την υπέρβαση του ως τον καλύτερο τρόπο τερματισμού τους. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει προς την κατεύθυνση αυτή και η δική μας απόλυτη και σταθερή θέση υπέρ της δημοκρατίας και της αξιοκρατίας.

*Ο Νίκος Μαρκάτος είναι ομότιμος καθηγητής του Ε.Μ.Π και πρώην πρύτανης στο ίδιο Πανεπιστήμιο.

*Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.