Με λίγα λόγια, το ανεπίσημο συμβόλαιο μεταξύ επιχείρησης και υπευθύνου ποιότητας είναι κάπως σαν να προεξοφλεί οτι ο χαμηλός ποιοτικός έλεγχος και το κόστος της συνεπαγόμεης χαμηλής ποιότητας των προϊόντων απαιτεί μια υψηλή αμειβή αυτών που πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες όταν προκύψουν τα αποτελέσματα της αδιαφορίας για ένα ποιοτικότερο προϊόν.
Ας εφαρμόσουμε την παρα πάνω λογική στο κράτος. Ο πολιτικός είναι ο υπεύθυνος ποιότητας και το κράτος, συμπεριλαμβανομένου και του λαού, είναι η επιχείρηση. Όταν για δεκαετίες κοροϊδεύουμε τους πάντες και όταν ξέρουμε οτι ο πολίτης ανέχεται το διεφθαρμένο κράτος και το κράτος καλλιεργεί έναν διεφθαρμένο και βισματομένο πολίτη, περιμένουμε οτι όταν καταρεύσει το κράτος ο πολιτικός με τα λεφτά που κερδίζει χωρίς να τα αξίζει θα αποδεκτεί την ευθύνη και θα υποστεί τις συνέπειες. Αλλά όταν μια σχέση αναπτύσσεται με αντικείμενο την κοροϊδία και την ατιμία είναι μάλλον υπερβολικά αισιόδοξο να περιμένουμε κάποιο από τα εμπλεκόμενα μέρη να έχει «μπέσα» και να αναγωρίσει την ευθύνη του. Ο πολιτικός για παράδειγμα θα θυμήσει στον πολίτη οτι μαζί τα φάγανε. Και θα έχει δίκιο, παρότι η αλήθεια επίσης είναι οτι τόσα χρόνια τα έπαιρνε μόνο και μόνο για να δεχτεί την ευθύνη ακριβώς όταν θα κατέρεε το σύστημα. Οπότε και ο πολίτης θα έχει δίκιο να εξοργίζεται με την αναξιοπιστία του πολιτικού που όταν ήρθε η ώρα να κάνει τη μόνη δύσκολη δουλειά που του ανατέθηκε (να αναλάβει την ευθύνη σε περίπτωση ναυαγίου) εκείνος θυμήθηκε οτι όλοι φταίμε.
Nα σας θυμίσω τον αξιόλογο δημοσιογράφο που ενημερώνει την κοινωνία χωρίς να μπορεί να ζήσει από αυτό, τον ανάπηρο που πετάξατε στον Καιάδα, τον ομοφυλόφιλο που δάρθηκε και δεν πήγε στην αστυνομία, και γενικά όλους αυτούς τους όχι και τόσο πολλούς που δε συμμετείχαν στη συλλογική δολοφονία των εθνικών μας προσδοκιών
Μη μου πείτε πως δε θα θέλατε να δουλεύετε σε μια ανέμελη επιχείρηση που δεν ασχολείται με ποιότητες και κουραφέξαλα, οπου πληρώνεστε χωρίς κανείς να ρωτάει τί παράγει ο καθένας, ούτε τι ώρα έρχεστε στο γραφείο και, αν γίνει έλεγχος, να υπάρχει ένας καλοπληρωμένος «επαγγελματίας υπέυθυνος» να επωμισθεί τις ευθύνες της αποτυχίας του συνόλου. Και μή μου πείτε οτι δε θα σας εξόργιζε να σας πει ο υπεύθυνος οτι ευθύνεστε απο κοινού για το ναυάγιο της επιχείρησης, όταν αυτός τα έπαιρνε ακριβώς για να πάρει τις ευθύνες πάνω του όταν θα «στράβωνε» το πράγμα. Αλλά μη μου πείτε οτι δεν καταλαβαίνετε οτι στο παράδειγμά μου όλοι βολεύτηκαν βουλιάζοντας τελικά την επιχείρηση.
Με λίγα λόγια, το να είσαι πολιτικός του ΠΑΣΟΚ και να λες το 2010 το «μαζί τα φάγαμε» είναι άτιμο, αλλά όχι πιο άτιμο από το να είσαι λαός και να πιστεύεις οτι ο μόνος που ευθύνεται για την Ελλάδα και την κατάντια της είναι 300 πολιτικοί και 200 μεγαλοαστικές οικογένειες.
Προτείνω ένα μοντέλο κάπως διαφορετικό: Μια επιχείρηση που κάνει τα πάντα για να έχει ποιοτικά προϊόντα και αναλαμβάνει στο σύνολό της τις ευθύνες της σε περίπτωση ατυχήματος. Βασικός όρος λειτουργίας μιας τέτοιας επιχείρησης είναι να μην υπαρχει υπεύθυνος ποιότητας αλλά κάθε εργάτης και υπάλληλός της να έιναι υπεύθυνος ποιότητας. Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο αυτό ακούγεται ουτοπικό γιατί αντιστοιχεί στην αναρχική πρόταση κατάργησης του κράτους. Αλλά στο μυαλό μου η επανάκτηση του αισθήματος ευθύνης από τον καθένα μας ατομικά δεν μπορεί να υποκατασταθεί από κανένα άλλο πολιτικό ή κοινωνικό σχήμα. Όσο είναι αλήθεια οτι ο πολιτικός φταίει εμμέσως για όλη την κατάντια μας, άλλο τόσο είναι αλήθεια οτι ο απώτερος εντολέας και σχεδιαστής του εγκλήματος είναι ο πολίτης, όχι μόνο σαν ψηφοφόρος αλλά και σαν άμεσος συμμέτοχος και συνένοχος του εγκλήματος.
Προς το παρόν, θα περιμένω νέα σας, αλλά στο τέλος μπορεί να χάσω την υπομονή μου και να σας θυμήσω κι εγώ, οτι μαζί τα φάγατε και δε σκέφτηκε κανένας πόσο δυσάρεστο και ανέυθυνο είναι να καταρρέει η χώρα σου και σύ να ζυγίζεις τον ένα και τον άλλο για να δεις ποιός έφαγε περισσότερα. Και αν σας ενόχλησε το δεύτερο πληθυντικό να σας θυμίσω τους άξιους επιστήμονες που έφυγαν με τις κλωτσιές από την Ελλάδα, τους αβισμάτιστους πτυχιούχους που δουλεύουν σε οικοδομή, τη γυναίκα διδάκτορα που στείλατε να πλύνει πιάτα στην κουζίνα της και τον άστεγο ζωγράφο που έμεινε χωρίς ηλεκτρικό για να μην πληρώνει την αντισυνταγματική εισφορά στην εταιρεία παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Και μια και έπαθα κρίση μνήμης, να σας θυμίσω τον αξιόλογο δημοσιογράφο που ενημερώνει την κοινωνία χωρίς να μπορεί να ζήσει από αυτό, τον ανάπηρο που πετάξατε στον Καιάδα, τον ομοφυλόφιλο που δάρθηκε και δεν πήγε στην αστυνομία, και γενικά όλους αυτούς τους όχι και τόσο πολλούς που δε συμμετείχαν στη συλλογική δολοφονία των εθνικών μας προσδοκιών. Οι επαναστάσεις δεν θέλουν μεγάλα νούμερα. Θέλουν απλώς ανθρώπους που να μάχονται και να ξέρουν το γιατί.
Κι αν πιστεύετε οτι η κρίση ξεκίνησε το 2009 είσαστε μάλλον από αυτους στους οποίους επιθυμώ να απευθύνω το γράμμα σε δεύτερο πληθυντικό. Γιατί ένα φορτηγό χωρίς φρένα δεν παθαίνει κρίση όταν τρακάρει. Την έχει παθει από τότε που μπήκε στη κατηφόρα χωρίς να μπορεί να φρενάρει. Στην περίπτωση της Ελληνικής κοινωνίας η κρίση έχει αρχίσει αμέσως μετά τον πόλεμο. Και διατηρήθηκε σφοδρή και ακμαία από τον Έλληνα ψηφοφόρο για περίπου μισό αιώνα. Σφραγίστηκε από την έλλειψη φροντίδας για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, από τη φοροδιαφυγή, από το φακελλάκι, το βίσμα, την αρπαχτή, τη φαλλοκρατία και τις μεσαιωνικές φοβίες περί Μασώνων, Εβραίων, Πακιστανών, Τούρκων, Ομοφυλοφίλων, του Πάπα και της Μέρκελ. Γιατί αυτοί εμφανίστηκαν στην κοινωνική μας σκηνή πριν ελάχιστα χρόνια, ενώ η κρίση, η πραγματική, βαθειά κοινωνική κρίση εμφανίστηκε αμέσως μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο και άργησε πολύ να γίνει αισθητή από τις κοιμισμένες, αλλά πλήρως υπεύθυνες μάζες που λάδωσαν αδρά τους πολιτικούς για να μπορούν να τους καθιστούν μοναδικούς υπευθύνους του επερχομένου ναυαγίου. Δυστυχώς όμως, είναι γενικά δύσκολο να καταστήσεις ειδικώς υπεύθυνο έναν γενικώς ανεύθυνο. Και ιδού το αποτέλεσμα. Ένας λαός που δήθεν περιμένει ανυπόμονα να τιμωρήσει τους υπευθύνους χωρίς να αναλογίζεται πως ίσως καταλαμβάνει θέση VIP στη λίστα των κατηγορουμένων.
Ίσως κάποιος δεν κατάλαβε τι θέλω να πω ακριβώς. Θα το πω και περιληπτικά: Μακρυά από τους λαϊκιστές και όσους χαϊδεύουν τα αυτιά του δήθεν αθώου αλλά και αλάνθαστου λαού. Χωρίς ειρωνική διάθεση, για να πετύχει οποιαδήποτε αλλαγή προς το καλύτερο, «ο αναμάρτητος εξ ημών (και μόνον αυτός) πρώτος τον λίθον βαλέτω».
