Οι 7000 περίπου νέοι από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα συγκεντρωθούν το διήμερο 20-21 Μαΐου στο Στρασβούργο θαρρούν ότι θα συζητήσουν και θα προτείνουν λύσεις για τις δυσχέρειες που διέρχεται η ΕΕ. Την ίδια στιγμή δημοσιεύονται τα φρέσκα αποτελέσματα έρευνας που ζήτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να αποτυπωθεί η άποψη πολιτών ηλικίας 16 έως 30 ετών για ευρωπαϊκά ζητήματα. Η μέθοδος, η ανάλυση και τα αποτελέσματα της έρευνας -που χρηματοδοτήθηκε από τις Βρυξέλλες- σοκάρουν και τείνουν να επαληθεύσουν φόβους για τη νεφελώδη πορεία της ΕΕ.
Η έρευνα διεξήχθη πρόσωπο με πρόσωπο με 10.294 νέους ανθρώπους από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ το διάστημα 9 έως 25 Απριλίου ύστερα από αίτημα του Ευρωκοινοβουλίου εν όψει της Εκδήλωσης της Ευρωπαϊκής Νεολαίας στο Στρασβούργο που οι νέοι θα προτείνουν «καινοτόμες» ιδέες για το μέλλον της Ε.Ε., τη δημοκρατία, την ανεργία, τα εργασιακά και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη.
Ενώ το 93% των Ελλήνων νέων αισθάνεται ότι έχει μπει στο περιθώριο κοινωνικά και οικονομικά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης στη Γερμανία μόλις το 27% μοιράζεται το ίδιο αίσθημα για τη χώρα τους. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 57% δείχνοντας τόσο τις εθνικές αντιθέσεις αλλά και την αποπροσανατολιστική εικόνα που δίνει η έρευνα για τον ευρωπαϊκό μέσο όρο συναρτήσει των εθνικών αποτελεσμάτων(βλ. παρακάτω).
Οι 3 στου 4 Έλληνες νεολαίους θεωρούν ότι το ελληνικό σχολείο και πανεπιστήμιο δεν ανταποκρίνεται στις συνθήκες της σημερινής αγορά εργασίας; Βέβαια πρόκειται για μια ερώτηση που διασύνδεει μονόδρομα την παιδεία με την αγορά αποκόπτοντας από τον πνευματικό και διαπαιδαγωγικό χαρακτήρα της και αυθυποβάλλοντας ανήλικους homo economicus. Πάντως οι 6 στους 10 Ευρωπαίους νέους δεν έχουν παράπονα από την ανταπόκριση της παιδείας στην σύγχρονη αγορά εργασίας γεγονός που γεννάει ελπίδες στην αποκλειστικά αγοραία κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προκαλεί έκπληξη ότι από όλα τα δημοψηφίσματα και εκλογές αποσιωπούνται δύο σημαντικές εθνικές εκλογές και ένα δημοψήφισμα που συντελέστηκαν μέσα σε 7 μόλις μήνες σε ένα μόνο κράτος μέλος
Το 94% των Ελλήνων νεολαίων δεν έχει εργαστεί ή σπουδάσει στο εξωτερικό ενώ το 56% των Ελλήνων δηλώνει ότι δεν το θέλει κιόλας επιθυμώντας να παραμείνει στη χώρα του αν και το 43% νιώθει αναγκασμένο να μεταναστεύσει στο εξωτερικό για εργασία. Οι δε Κύπριοι νιώθουν ακόμα περισσότερο πιεσμένοι (51%) για να μεταναστεύσουν ενώ στην υπόλοιπη ΕΕ οι νέοι δεν αισθάνονται και τόσο αναγκασμένοι για να μεταναστεύσουν με τον γενικό μέσο όρο να περιορίζεται στο 15%. Ωστόσο το 61% των νέων από τις 28 χώρες-μέλη δεν θέλουν να αφήσουν τη χώρα τους για σπουδές ή εργασία.
Αν και οι 9 στους 10 νεολαίους πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να διδάσκονται οι νέοι για την ΕΕ και τους θεσμούς της ωστόσο μόνο οι 5 στους 10 θεωρούν ότι οι ευρω-εκλογές είναι ο καλύτερος τρόπος συμμετοχής – διαμόρφωσης στα κοινά δείχνοντας ότι η μάθηση για τη δημοκρατία δεν σημαίνει και αισιοδοξία για την άσκησή της. Στην Ελλάδα οι νέοι είναι ακόμα λιγότερο αισιόδοξοι για την χρησιμότητα των εκλογών καθότι μόνο το 41% των Ελλήνων νέων αισθάνονται ότι οι ευρω-εκλογές είναι ο καλύτερος τρόπος συμμετοχής στα κοινά προβάλλοντας ίσως την ατομική αλληλοβοήθεια σε όσους συνανθρώπους έχουν ανάγκη ως μάλλον καλύτερη λύση (42%) τη στιγμή που στην ΕΕ μόνο το 30% συμφωνεί με αυτό τον τρόπο συμμετοχής στα κοινά. Ίσως ως ένα βαθμό οφείλεται και στο γεγονός ότι στην Ελλάδα τουλάχιστον ο θεσμός της οικογένειας εξακολουθεί να λειτουργεί σε σύγκριση με τις δυτικές και βόρειες κοινωνίες.
Δεν παρουσιάζει λιγότερο ενδιαφέρον και το γεγονός ότι το 55% των Ελλήνων θεωρεί ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σημαντικό βήμα προς τον εκδημοκρατισμό διότι επιτρέπουν στον καθένα να συμμετέχει στα κοινά. Βέβαια υπάρχει και ένα 34% που υπενθυμίζει τους κινδύνους που ελλοχεύει για τη δημοκρατία η απρεπής χρήση των ηλεκτρονικών προσωπικών δεδομένων. Οι Γερμανοί πάντως, ίσως πιο ρεαλιστικά τοποθετημένοι, δεν εμπιστεύονται σε τόσο μεγάλο βαθμό τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως προς την προαγωγή της δημοκρατίας. Το 32% θεωρεί ότι ναι μεν είναι σημαντικό βήμα για την δημοκρατία αλλά ταυτόχρονα εγκυμονεί και κινδύνους(προσωπικά δεδομένα), το 14% ρίχνει βάρος αποκλειστικά στο δημοκρατικό ρόλο των κοινωνικών δικτύων ενώ ένα 20% παραδέχεται ότι δεν γνωρίζει τι ισχύει.
Παραπλανητικές μέθοδοι της έρευνας
Εντυπωσιάζει η αμαλγαμοποίηση των απαντήσεων καθότι από τα 28 κράτη μέλη που προέρχονται οι ερωτηθέντες οι 7 στους 10 εξ αυτών είναι πολίτες των 6 μόνο πολυπληθέστερων χωρών της ΕΕ δηλαδή Γερμανοί, Ιταλοί, Βρετανοί, Γάλλοι, Ισπανοί κ Πολωνοί. Έτσι τα μεγέθη και ο μέσος όρος των απαντήσεων διαμορφώνουν τάσεις και απαντήσεις που απέχουν από τις πραγματικές απαντήσεις των νέων που προέρχονται από άλλες χώρες. Για παράδειγμα σύμφωνα με τη μέθοδο που ακολουθείται από την ανάλυση το 57% των νέων νιώθει περιθωριοποιημένο λόγω οικονομικής κρίσης αλλά εάν υπολογιστεί το εθνικό κριτήριο, δηλαδή να ερωτηθεί ίσως αριθμός νέων από όλα τα κράτη μέλη και όχι ανάλογα τον πληθυσμό της χώρας, τότε ο αριθμός των απογοητευμένων αυξάνεται αγγίζοντας το 61%. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η Γερμανία με τα 80,62 εκατομμύρια ξεπερνάει πληθυσμιακά 10 κράτη μέλη μαζί (Βέλγιο, Ελλάδα, Κύπρο, Πορτογαλία, Δανία, Μάλτα, Κροατία, Τσεχία, Βουλγαρία, Λουξεμβούργο) φανερώνοντας πόσο αλλοιώνεται το αποτέλεσμα ακυρώνοντας την ορθολογική αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Έτσι όμως ο κοινοτικός μέσος όρος παραποιεί την αλήθεια που έχει ανάγκη μια τέτοια έρευνα καθότι δεν δίνονται ξεκάθαρα όλα τα στοιχεία, όπως ο αριθμός των ατόμων από κάθε το κράτος.
Ο υπεύθυνος της μελέτης Jacques Nancy ξεχνά –σκοπίμως;- ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένα κράτος ή έθνος ή έστω ομοσπονδία όπως είναι οι ΗΠΑ. Σε μια κοινωνική έρευνα χρειάζεται ειλικρίνεια και ακριβέστατη αποτύπωση του εθνικού παλμού και όχι μόνο το πληθυσμιακό κριτήριο. Είναι πραγματικά απορίας άξιον πως είναι δυνατόν σε ένα ζήτημα όπως στο μεταναστευτικό η κάθε χώρα να υιοθετεί δική της -συνοριακή- πολιτική ενώ στην αποτύπωση των κοινωνικών αντιλήψεων να προτάσσεται μια προσέγγιση ομοσπονδιακού τύπου που ισοπεδώνει σε σημαντικό βαθμό τις εθνικές τάσεις και εγχώριες απόψεις.
Σιωπή για τις ελληνικές εξελίξεις
Τελευταίο αλλά ίσως σημαντικότερο είναι πως παρατηρούμε ότι η έρευνα εφιστά την προσοχή των αναγνωστών στις ευρύτερες κοινοτικές, εθνικές και διεθνείς εξελίξεις που επηρεάζουν καταλυτικά(significant impact) τις απαντήσεις των ερωτηθέντων. Έτσι αναφέρονται οι εθνικές εκλογές στην Ιρλανδία (Φεβ.2016), στη Σλοβακία (5 Μαρ. 2016), οι τοπικές γερμανικές εκλογές (10 Μαρ. 2016) και ο πρώτος γύρος των αυστριακών προεδρικών εκλογών (24 Απρ. 2016). Στη συνέχεια υπενθυμίζονται οι επικείμενες εκλογές στην Κύπρο, στην Εσθονία (29 Αυγ.), και τη Λιθουανία (9 Οκτ.). Η αποτυχία επίσης σχηματισμού κυβέρνησης στην Ισπανία στις 20 Δεκεμβρίου 2015 οδήγησαν στην προκήρυξη εκλογών για τις 26 Ιουνίου 2016.
Πέραν τον εκλογών γίνεται αναφορά στα αρκετά δημοψηφίσματα που διενεργήθηκαν πρόσφατα στην ΕΕ όπως στην Ολλανδία (6 Απρ. 2016) και στη Δανία (3ης Δεκ. 2015) στο οποίο απορρίφθηκε η ενίσχυση της συμμετοχής σε κοινοτικές πολιτικές αστυνόμευσης και δικαιοσύνης. Αναφέρεται επίσης και το δημοψήφισμα στην Ιταλία για τις εξορύξεις φυσικού αερίου και πετρελαίου και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείψει και το επικείμενο βρετανικό δημοψήφισμα για την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ. Σε κοινοτικό επίσης επίπεδο η έρευνα θυμίζει στους «Ευρωπαίους» τις τρομοκρατικές επιθέσεις που δέχεται συνεχώς η ΕΕ από τον Μάρτιο του 2004 στην Ισπανία μέχρι και τον Μάρτιο του 2016 στις Βρυξέλλες. Σε διεθνές επίπεδο αναφέρεται η ευρω-τουρκική συμφωνία του Μαρτίου, η συριακή κρίση, τα panama papers και το μεταναστευτικό σαν παράγοντες συναρτώνται με την ΕΕ.
Προκαλεί έκπληξη ότι από όλα τα δημοψηφίσματα, εκλογές και τρομοκρατικά χτυπήματα η εν λόγω έρευνα αποσιωπά δύο σημαντικές εθνικές εκλογές και ένα δημοψήφισμα που συντελέστηκαν μέσα σε 7 μόλις μήνες σε ένα μόνο «ευρωπαϊκό» κράτος μέλος το 2015, την Ελλάδα, εκ των παλαιοτέρων κρατών μελών της ΕΕ. Για οποιονδήποτε Έλληνα πολίτη, πόσο μάλλον νέο άνθρωπο, και εύλογα για οποιονδήποτε ερευνητή που ασχολείται με τα ευρωπαϊκά θέματα κάτι τέτοιο φαντάζει αδιανόητο. Είναι το δημοψήφισμα στην Ολλανδία για τη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας πιο σημαντικό από το ελληνικό δημοψήφισμα που έφερνε την ευρωπαϊκή πορεία προ των ιστορικών ευθυνών της; Οι αναλυτές «θυμήθηκαν» τρομοκρατικά χτυπήματα προ 12ετίας και «ξέχασαν» ένα δημοψήφισμα που θίγει σύγχρονες ευρω-διακυβεύσεις. Παρακάμπτοντας την υποταγή των ελληνικών κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στις πολιτικές λιτότητας της ΕΕ, η αποφυγή της έρευνας να αφιερώσει έστω μια παρένθεση στις εκλογικές επιλογές ενός «ευρωπαϊκού» λαού που αρνήθηκε την επιβαλλόμενη από την ΕΕ αντιδημοκρατική λιτότητα καταδεικνύει τις προπαγανδιστικές επικοινωνιακές τακτικές που χρησιμοποιεί απερίσπαστα η ΕΕ.
Εκ των απαντήσεων συνάγεται ότι τα ελληνόπουλα είναι τα πιο απογοητευμένα και περιθωριοποιημένα (93%!) και παρόλα αυτά δεν γίνεται καμία μνεία στα μηνύματα που πολλοί από αυτούς τους νεολαίους έστειλαν μέσα στο 2015 λες και δεν έγιναν ποτέ εκλογές και δημοψήφισμα στην Ελλάδα του υψηλότερου ποσοστού νεανικής ανεργίας.
