Πρώτα από όλα, ας μιλήσουμε από την εγωκεντρική άποψη που αντιπροσωπεύουν μερικοί δημοκρατικοί ... εθνικιστές. Οι εν λόγω κύριοι βασίζονται στο επιχείρημα οτι οι πόροι μιας χώρας είναι δικοί της και δεν πρέπει να τους καρπούται κανένας άλλος τουλάχιστον πριν αυτοί προσφερθούν κατά προτεραιότητα στους εγχώριους πολίτες. Κατ' επέκταση, το επιχείρημα αυτό εκφέρεται με τη μορφή του «να μην δίνουμε στους άλλους περισσότερα από ότι εκείνοι μας δίνουν εμάς». Πριν περάσω στην κριτική αυτής της άποψης από ηθικής και πολιτικο-ιδεολογικής πλευράς, ας μου επιτραπεί να αναφερθώ στον ακόλουθο πίνακα που κάποιος φίλος ανέρτησε σε γνωστό κοινωνικό δίκτυο. Το ότι ένας λαός πιστεύει οτι η χώρα του έχει περισσότερους μετανάστες από όσους πραγματικά έχει δεν με εκπλήσσει. Το μέγεθος όμως του λάθους είναι ενυπωσιακό: απο 5% σε 15% (3 φορές πάνω η εκτίμηση από το σωστό ποσοστό μεταναστών). Ακόμα χειρότερη εκτίμηση είναι αυτή που αφορά το μέρος του Βρετανικού επιδόματος τέκνων που καταλήγει σε παιδιά εκτός Μεγάλης Βρετανίας (από ένα ασήμαντο ποσοστό κάτω του 1% οι Βρετανοί πιστεύουν σε ένα απίστευτο 8%). Το να πιστεύουν οι Βρετανοί οτι πάνω από το ένα τέταρτο του Ευρωπροϋπολογισμού πάει στην Ευρωγραφειοκρατία (έναντι του μόλις πάνω από 5% αληθινού ποσοστού) και οτι μόνο το 30% των ξένων επενδύσεων στη Μεγάλη Βρετανία προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (έναντι του σωστού 50%) ενώ από την Κίνα προέρχεται σχεδόν το ένα πέμπτο (έναντι ενός πράγματι εντυπωσιακά μικρού ποσοστού κάτω από 3%) ολοκληρώνουν την εικόνα της άγνοιας των Βρετανών όσον αφορά τη σχέση τους με τη «συμφεροντολόγα» Ευρώπη. Με λίγα λόγια, το πρώτο που μπορεί να διαπιστώσει κανείς είναι πως οποιοδήποτε κι αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αυτό θα πρέπει να αναλυθεί στη σκιά μιας τεράστιας παραπληροφόρησης και σωρίας λανθασμένων αντιλήψεων για το πόσο λίγο παίρνουν και πόσο πολύ δίνουν οι Βρετανοί στην Ευρώπη.

 Θα ήθελα όμως να πάω λίγο πιο πέρα από την απλή διαπίστωση της συστηματικής Ευρω-παραπλροφόρησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ας παραδεχτούμε οτι κάποιος πράγματι παίρνει περισσότερα από όσα δίνει. Θα έπρεπε για αυτό να φύγει από αυτό το «άδικο» κλάμπ και να ψάξει να βρει ένα «δίκαιο» στο οποίο να δίνει λιγότερα από όσα παίρνει πίσω; Αφελέστατο για πολλούς και προφανείς λόγους, αφού εκεί κάποιο άλλο μέλος θα έπαιζε το ρόλο του κορόϊδου. Ειλικρινά, δεν καταλαβαίνω την αφέλεια της εν λόγω επιθυμίας.

Για όσους από μας είδαμε στην Ενωμένη Ευρώπη μια ευκαιρία, ένα πρώτο βήμα προς τη διεθνοποίηση των βασικών ανθρώπινων αιτημάτων όπως η ισότητα, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, η εξαφάνιση παραδοσιακών κοινωνικών και οικονομικών θεσμών που, βασισμένοι στην εθνοκεντρική πατριδολαγνεία, εξαγόραζαν την πιστή συνεργασία των εργαζομένων στο όνομα μιας δήθεν υπεροχής έναντι άλλων λιγότερο εκλεκτών λαών, για μας η αποτυχία, ή μάλλον η μερική μόνον επιτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί να γίνει λόγος για να χαρούμε και με ελαφριά καρδιά να προτείνουμε να κοπεί στη μέση το μωρό στο περίφημο Σολομώνειο δίλημμα. Γιατί αυτή η ατελής Ένωση είναι το μόνο υπαρκτό έμβρυο ενός καλύτερου και λιγότερο κατακερματισμένου πλανήτη που συνειδητά παραιτείται μερικών ατομικών ή εθνοκεντρικών προνομίων και δικαιωμάτων για να προσπαθήσει να εγκθιδρύσει μια ευρύτερη γεωγραφία της αλληλεγγύης και της συνεργασίας μεταξύ των ανθρώπων. Κλασικοί συντηρητικοί με αποχρώσεις ολοκληρωτικών ιδεολογιών βγαίνουν κάθε μέρα στην Βρετανική τηλεόραση διαμαρτυρόμενοι με κροκοδείλια δάκρυα για την έλλειψη δημοκρατίας στις Βρυξέλες. Τους καταλαβαίνω. Ποτέ δεν ήταν με το μέρος της ανθρώπινης κοινωνίας. Πάντα υποστήριξαν το «ο θάνατός σου, η ζωή μου». Αλλά τί κάνουν κάποιοι υποτιθέμενα προοδευτικοί που συμπορεύονται μαζί με τους υποστηρικτές της ευθανασίας του εμβρύου ενός καλύτερου κόσμου, όχι, δεν το καταλαβαίνω. Όταν και αν τα καταφέρουν να γκρεμίσουν μια για πάντα το όνειρο για μια πιο ανοικτά αλληλέγγυη Ευρώπη (ελπίζω να μην είμαι να το δω) θα ήθελα να δω τί θα κάνουν για να γιορτάσουν τον καινούργιο κόσμο που θα αναδύσει. Όλοι πάλι με τα διαβατήριά μας να βγάζουμε βίζες στα υπέροχα προξενεία μας και τις ακόμα και σήμερα μποτιλιαρισμένες πρεσβείες μας, στις τράπεζες να βγάλουμε συνάλλαγμα σε άλλο νόμισμα για να πάμε «στο εξωτερικό» και στις ουρές για να βγάλουμε άδεια εργασίας. Γιατί η εντολή να βγει η Μεγάλη Βρετανία από την Ευρώπη δεν αφορά μόνο μια χώρα αλλά όλο το ατελές οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και το παραδέχομαι ανοικτά ως ατελές, όσο και το υποστηρίζω σαν ένα πρώτο βήμα, μια όχι εντελώς χαμένη ευκαιρία για να μοιραζόμαστε τα άπειρα κοινά που εχουμε μεταξύ μας αντί να χαιρόμαστε και να βαθαίνουμε τις διαφορές ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο, την Ανατολή και τη Δύση, τους Θαλασσινούς και τους Βουνίσιους, τους Παλιούς και τους Νέους. Διαφορές που κάνουν να βαραίνει το παρελθόν στο παρόν και που υπαγορεύουν με παραλογισμό και ιστορικοφανή επιχειρήματα το μέλλον.

Γυρνώντας στο θέμα που με έφερε μέχρι αυτή την δήλωση απεγνωσμένου Ευρωπαϊσμού σαν πρώτο στάδιο ενός ίσως ουτοπικού διεθνισμού, από τους φίλους μου τους Βρετανούς θα ήθελα να μάθω πώς περιμένουν να διατηρήσουν την «κυριαρχία» τους πάνω στην ίδια τους τη χώρα αν διαλέξουν το δρόμο της Βρεξόδου. Τί θα κάνουν με τους συμπολίτες τους «στο εξωτερικό» που θα χάσουν εργασιακά και πολιτικά δικαιώματα; Και πάνω από όλα, πώς θα μπορούν να χαρούν την εσωτερική ευημερία τους σε ένα κόσμο που, όπως έδειξε η πρόσφατη κρίση ανισότητας (γνωστή ώς κρίση των προσφύγων) αλλά και τα σοβαρά προβλήματα και διεθνείς προκλήσεις σε σχέση με την καταστροφή του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή, τα σύνορα δεν μπορούν πλέον να χωρίσουν επιτυχώς και στεγανά τον πεινασμένο και το χορτάτο, τον καθαρό αέρα από το μολυσμένο και, πάνω απ’όλα τον φανατικό βάρβαρο από τον, έστω και μερικώς πολιτισμένο;

Μια τελευταία συμβουλή μόνο. Μην ακούτε όλα όσα λένε οι ... φίλοι που ξαφνικά ενδιαφέρονται για την πατρίδα σας ή ακόμα δήθεν για την Ευρώπη. Μπορεί η μόνη τους επιθυμία να είναι να κλείσουμε τα σύνορα και να πάει να κλειστεί ο καθένας στην εθνοκεντρική του ιστορία. Γιατί στο τέλος το ζητούμενο είναι πάντα η ιστορία και η δυνατότητα να την διηγηθείς όπως καλύτερα ταιριάζει στο συλλογικό σου ναρκισισμό. Όσο μεγαλύτερη η παρέα, τόσο πιο αντικειμενική η ιστορία που ανγκάζεσαι να διηγηθείς. Και η ειλικρίνεια θέλει αρετή και τόλμη, ασύμβατες με την δημιουργία φανταστικών τεράτων όπως αυτά του παραπάνω πίνακα.